Your description goes here

جمعه, ۱۵ ژانویه ۲۰۲۱
جمعه, ۲۶ دی ۱۳۹۹
  • برگ نخست
  • مقالات
  • معرفی آثار
    • کتاب
    • فیلم
    • موسیقی
  • دیدگاه دیگر
  • نقد و بررسی
    • نقد و بررسی خودمان!
    • نقد و بررسی کتاب
    • نقد و بررسی فیلم
    • نقد و بررسی موسیقی
  • اخبار
  • ارتباط با ما
    • درباره ما
    • تماس با ما
    • اهداف و قوانین وب‌گاه
  • رنگ دلخواه وب‌گاه
    • قهوه ای
    • سبز
    • خاکستری

نقد و بررسی خودمان!

آمارنامهٔ اقتصاد ایران در آستانهٔ جنگ جهانی دوم / ناصر پاکدامن

بازدید: 1069
  • چاپ
  • ایمیل

مقدمه*

ایرانیان در آغاز فرایند مدرنیزاسیون هنوز آگاهی دقیقی از توانمندی‌های اقتصادی بالفعل و بالقوهٔ خود نداشتند. بر اساس برآورد ویلم فلور در آغاز قرن بیستم و آستانهٔ انقلاب مشروطه جمعیت ایران حدود نه میلیون نفر بود که اکثریت آنان را روستاییان تشکیل می‌دادند. جمعیت شهری در این سال‌ها حدود 18 درصد کل جمعیت را تشکیل می‌داد و سه شهر تهران، تبریز و اصفهان نیز جمعیتی با بیش از 100 هزار نفر داشتند.

تشکیل نهادهای مدرن اداری در ایران در زمرهٔ خواسته‌های مشروطه‌خواهان بود و ازاین‌رو از اواخر قرن گذشتهٔ خورشیدی به‌تدریج شاهد شکل‌گیری تدریجی این نهادها بودیم. در سال 1297 خورشیدی اداره‌ای تحت عنوان «ادارهٔ سجل احوال» در وزارت داخله به وجود آمد در شانزدهم آذرماه 1297 نیز نخستین شناسنامهٔ ایرانی در این اداره صادر شد.

 

نخستین قانون ثبت‌احوال مشتمل بر 35 ماده در خرداد سال 1304 هجری شمسی در مجلس شورای ملی وقت تصویب شد. بر اساس این قانون مقرر شد کلیهٔ اتباع ایرانی در داخل و خارج از کشور باید دارای شناسنامه باشند. سه سال پس از تصویب اولین قانون ثبت‌احوال، یعنی در سال 1307 هجری شمسی، قانون جدید ثبت‌احوال مشتمل بر 16 ماده به تصویب رسید. بر اساس این قانون وظیفهٔ جمع‌آوری آمارهای مختلف نیز به ادارهٔ سجل احوال محول شد، به همین جهت نام این اداره نیز به «ادارهٔ احصائیه و سجل احوال» تغییر یافت.

در سال 1314، به‌منظور هماهنگی بین وزارتخانه‌ها، شورای‌عالی آمار تشکیل شد و در خردادماه سال 1318، اولین قانون سرشماری به تصویب مجلس شورای ملی وقت رسید. در اجرای این قانون، سرشماری جمعیت از دهم اسفندماه همان سال در شهر تهران و در سال‌های 1319 و 1320 در 32 شهر کشور به‌تدریج به اجرا درآمد. کاشان اولین و گنبدکاووس آخرین شهرهایی بودند که سرشماری شدند، هرچند به علت وقایع شهریور 1320 (اشغال نظامی ایران) معوق ماند.

اما پیش‌تر قانون تأسیس بانک ملی ایران در جلسهٔ مورخ 14 اردیبهشت 1306 به تصویب مجلس رسید و در بیستم شهریور 1307 این بانک رسماً کار خود را در تهران آغاز کرد. شش سال بعد، در سال 1313، نخستین مجلهٔ اقتصادی کشور به همت بانک ملی ایران انتشار یافت که اولین نشریهٔ آماری، اقتصادی و مالی در ایران بود که شاخص قیمت‌ها، شاخص عمده‌فروشی و تحلیل وقایع اقتصادی را تهیه می‌کرد. این نشریه به همت دکتر لوتس گیلهامر آلمانی اولین رئیس ادارهٔ بررسی‌های اقتصادی و احصائیه بانک منتشر شد.

آنچه می‌خوانید سرنوشت انتشار نتایج نخستین آمارگیری است که بانک ملی ایران در سال‌های 1315-1316 انجام داده بود. بخشی از این روایت به نقل از مقدمهٔ ناصر پاکدامن بر کتاب «آمارنامهٔ اقتصاد ایران در آستانهٔ جنگ جهانی دوم» (تهران، دانشکدهٔ اقتصاد دانشگاه تهران، 1355) و بخش دیگر حاصل مکاتبه با ایشان است. نکتهٔ قابل‌تأمل آن‌که «یکی از دلایل ناتمام ماندن کار تدوین این آمارنامه را شاید بتوان در همین اطلاعات مربوط به جمعیت کشور جست‌وجو کرد: رضاخان توقع داشت کل جمعیت ایران بر جمعیت ترکیه فزونی داشته باشد و از همین رو با دیدن این ارقام به خشم آمد و مسئولان بانک ملی ایران نیز هراسیدند و اطلاعات مربوط به جمعیت را محرمانه قلمداد کردند!»

گفتنی است که باکمال تعجب و تأسف در میان انواع کتابخانه‌های دانشکده‌های دانشگاه تهران و کتابخانه‌های سایر دانشگاه‌ها، تا جایی که جست‌وجو کردیم، امروز فقط یک نسخه از این کتاب در مخزن اسناد کتابخانهٔ ملی ایران موجود است.

*به نقل از سایت نقد اقتصاد سیاسی

 

فايل‌ها:
pdf.png آمارنامهٔ اقتصاد ایران در آستانهٔ جنگ جهانی دوم / ناصر پاکدامن داغ
(0 امتيازات)
تاريخ 1397-08-19
حجم فايل 993.26 KB
دانلود 248
دانلود

 

  • بعدی

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

ارسال
لغو
JComments

جدیدترین مطالب

محمدرضا شجریان صدای غرور زخم‌خوردهٔ یک سرزمین

محمدرضا شجریان صدای غرور زخم‌خوردهٔ یک سرزمین

18.07.1399
 *** محمدمنصور هاشمی     ما همه می‌میریم. اما همه یک جور زندگی نمی‌کنیم. محمدرضا شجریان از دنیا رفت. دوست داشتیم بیشتر باشد.
سیدمصطفی خمینی؛ قتل یا درگذشت طبیعی؟

سیدمصطفی خمینی؛ قتل یا درگذشت طبیعی؟

25.08.1397
هر چه زمان می‌گذرد احتمال غیر طبیعی بودن درگذشت چهره‌هایی چون مصطفی خمینی، شریعتی، آل‌ احمد، تختی و صمد بهرنگی...
آمارنامهٔ اقتصاد ایران در آستانهٔ جنگ جهانی دوم / ناصر پاکدامن

آمارنامهٔ اقتصاد ایران در آستانهٔ جنگ جهانی دوم / ناصر پاکدامن

19.08.1397
مقدمه* ایرانیان در آغاز فرایند مدرنیزاسیون هنوز آگاهی دقیقی از توانمندی‌های اقتصادی بالفعل و بالقوهٔ خود نداشتند. بر اساس برآورد ویلم...
یادداشت‌های یک اقتصاددان درباره‌ی ایران (عصر مظفرالدین شاه)

یادداشت‌های یک اقتصاددان درباره‌ی ایران (عصر مظفرالدین شاه)

19.08.1397
 ژوزف رابینو - ترجمهٔ احمد سیف   متن سخن‌رانی در انجمن سلطنتی آمارگران در 23 آوریل 1901 (عصر مظفرالدین شاه) در آغاز...
رضا براهنی و مفهوم تعهد در ادبیات

رضا براهنی و مفهوم تعهد در ادبیات

26.06.1397
منا طالشی ادبیات ایران، در دهه‌های سی تا پنجاه، صبغه‌ای سیاسی، اجتماعی دارد و روشن‌فکر ایرانی جبهه‌ای ضد غرب و ضد...
زمامداری تقیه گستر یا حکومت مندی لیبرال؟

زمامداری تقیه گستر یا حکومت مندی لیبرال؟

10.04.1397
دکتر نیکو سرخوش پرداختن بــه مفهومی همچون تقیه کــه از باورهای فقهی و کلامی شــیعیان اســت اقدامی خطیر به نظر می‌رسد.
اساطیر اصلاح طلبانه

اساطیر اصلاح طلبانه

07.04.1397
اساطیر اصلاح طلبانه آرش حیدری       فهم رابطۀ دولت ملت در ایران در دم و دستگاه فکری خاصی متصلب شده است.
دانشگاهیان و پویش علیه فساد

دانشگاهیان و پویش علیه فساد

17.04.1396
آتشی که دانشگاه به پا خواهد کرد دکتر جبار رحمانی *   در چند سال اخیر نقدهای جدی متعددی توسط بزرگان علمی کشور...
دولت به مثابه مفتش بزرگ

دولت به مثابه مفتش بزرگ

17.04.1396
پارمنیدسیسم: فهم ماهیت دولت در ایران* دکتر حاتم قادری     «تلاش برای ارائه فلسفه ماهیت و وضعیت دولت مدتی است در ایران...
حقوق و وظایف، در دام تفسیر (معرفی فیلم)

حقوق و وظایف، در دام تفسیر (معرفی فیلم)

03.01.1395
    نام فیلم: مرد غیرمنطقی Irrational Man تاریخ اکران: 2015 سبک: درام, معمایی کارگردان: Woody Allen بازیگران: Emma Stone, Joaquin Phoenix, Parker Posey   آثار وودی آلن...
کنش به‌مثابهٔ کنش

کنش به‌مثابهٔ کنش

01.01.1395
  نیکو سرخوش و افشین جهاندیده* مروری بر واکنش‌ها به نامه جمعی از اهالی قلم در اعتراض به دانلود رایگان کتاب   شرق:...
توسعه یعنی هدیه کتاب به‌جای سررسید

توسعه یعنی هدیه کتاب به‌جای سررسید

01.01.1395
(یادداشت رنانی و بازنشر مقاله نصرالله کسرائیان در باب کتاب‌خوانی در ایران)   سعادت‌آباد جایی است که حیوان‌های ناطق زندگی می‌کنند و...
فرقه دمکرات و حکومت یکساله آن در آذربایجان؛ افسانه اولتیماتوم شوروی به آمریکا

فرقه دمکرات و حکومت یکساله آن در آذربایجان؛ افسانه اولتیماتوم شوروی به آمریکا

01.01.1395
تورج اتابکی*   هفتاد سال از فروپاشی حکومت یکساله فرقه دموکرات آذربایجان می‌گذرد، اما هنوز طرحی جامع و همه‌سونگر از فرجام کارش...

پربازدیدترین مطالب

  • درآمدی بر تطور سیاست مذهبی صفویه
  • درمانگر قصه گو*؛ در مورد موفقیت آثار اروین یالوم در ایران
  • ساخت یابی روشنفکری دینی، مطالعه موردی مهندس بازرگان
  • زمانی متفاوت؛ فردگرایی و توسعه سیاسی در ایران
  • از هم گسیختگی Detachment
  • بازخوانی، تردید و بازسازی برخی پیش فرض‌ها انقلاب اسلامی ایران
  • بررسی افکار سیاسی داریوش شایگان
  • Home
  • نقد و بررسی
  • نقد و بررسی خودمان!
  • آمارنامهٔ اقتصاد ایران در آستانهٔ جنگ جهانی دوم / ناصر پاکدامن

استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

کلیه حقوق برای سایت انسان ایرانی محفوظ است. Copyright ©2012-2019

 

Top
Copyright © Youphoto 2021 All rights reserved. Custom Design by Youjoomla.com
نقد و بررسی خودمان!