نوشته: تزوتان تودوروف

ترجمه: موسسه خط ممتد اندیشه

نشر: امیرکبیر 1391

کتاب ارزشمند باغ ناتمام نوشته زبان شناس، منتقد و فیلسوف ساختارگرای بلغاری است، که در سال 2002 توسط انتشارات پرینستون منتشر شده است. تودوروف در این اثر با مطالعه متونی که به اعصار متقدم تعلق دارند به اومانیست‌های سنت فرانسوی می‌پردازد؛ و در این رهگذر مؤلفه‌ها و شاخص‌های «اومانیسم» را به گفتگو می‌گیرد.

نویسنده بر این باور است که عناصر گوناگون مکتب اومانیسم برای نخستین بار در فرانسه و در نوشته های منتسکیو یکجا گرد آمده است. اندیشه انسان باورانه ای که تودوروف بررسی می‌کند سه دوره رنسانس، قرن روشنگری و پس از انقلاب فرانسه را در بر می‌گیرد.

از نظر او سه نویسنده تجسم این دوره‌ها هستند: مونتنی، که نخستین نسخه منسجم از این آموزه را ایجاد کرد؛ روسو که در او این آموزه‌ها به ثمر نشست؛ و بنیامین کنستانت، که فهمید چگونه باید به جهان جدیدی که از بطن تحول انقلابی بر می‌آید، اندیشید. او می‌گوید: «من به آن‌ها باز می‌گردم تا ابزاری برای اندیشه بیابم که امروز هم بتواند به کارمان آید. رویکرد من به این نویسندگان بیشتر نوعی مکالمه با تاریخ است تا تاریخ به معنای دقیق کلمه. بیشتر مشتاقم تا اندیشه آن‌ها را بفهم و معنای آن را منتقل سازم تا با ردیابی دلایل یا بازسازی بستر اصلی‌اش آن را تبیین کنم.»

می‌توان گفت که تودوروف در «فهم» و «انتقال» مطالب مورد نظرش موفق است. با توجه به برداشت‌های نادرست و اغلب ناآگاهانه از مفهوم «اومانیسم» در غرب، مطالعه این کتاب می‌تواند برای علاقه‌مندان به اندیشه مدرن بسیار مفید باشد.