دکتر سعید مقیمی

«ترانه‌های عامیانه» سلسله نوشتاری است که نخستین بار توسط صادق هدایت در نخستین شماره‌های مجله موسیقی در سال 1318 منتشرشده است. (مجله موسیقی – سال اول – شماره 6 و 7 – شهریور و مهر 1318)

چاپ مجله‌ای تخصصی در حوزه موسیقی در آن زمان و توجه و همکاری صادق هدایت با آن به‌ویژه با موضوعاتی این‌چنینی حائز اهمیت است. فرهنگ‌عامه از حوزه‌های پژوهشی و داستان‌سرایی موردعلاقه صادق هدایت است. بسیاری از مضامین اصلی آثار هدایت پیرامون فرهنگ‌عامه‌ای است که به نظر هم او را به وجد می‌آورد و هم او را خشمگین و دل‌زده!؟ (مطلبی که خود نوشتار دیگری را طلب می‌کند) در ذیل این نوشتار نوشته صادق هدایت را جهت دانلود و مطالعه دوستان قرارداده ایم.

لازم به یادآوری است «مجله موسیقی» نخستین مجله تخصصی موسیقی به زبان پارسی و همچنین به نظر نخستین مجله موسیقی در ایران است که از اوایل سال ۱۳۱۸ خورشیدی (۱۹۳۹ میلادی) در تهران منتشر شد.

چهره‌هایی مانند غلامحسین مین باشیان، نیما یوشیج و عبدالحسین نوشین صادق هدایت روبیک گریگوریان (که به مدت کوتاهی در سال 1329 نیز سردبیری آن را به عهد داشت) ازجمله همکاران دوره نخست «مجله موسیقی» بودند. در این دوره مجله دربرگیرنده مقاله‌هایی در زمینه‌های ادبی و موسیقی با توجه موسیقی کلاسیک غربی و ضرورت پرداخت به امر موسیقی همراه بود. با رویدادهای منتهی به تحولات شهریور 1320 انتشار مجله موقتاً متوقف شد.

پس از چندین سال، مدتی کوتاه طی سال‌های 1329 تا 1330 شاهد انتشار مجدد این مجله در تهران هستیم. اما به نظر صوت و نغمه فراگیر جریان ملی شدن صنعت نفت و تحولات پس از آن مجدداً انتشار آن را متوقف کرد.

 در سکوت سال‌های 1335 مجدداً در تیرماه شاهد انتشار شماره نخست آن هستیم. در دوره سوم انتشار مجله موسیقی بسیاری از موسیقی‌دانان بنام همانند روح‌الله خالقی و فعالین عرصه فرهنگ و هنر ازجمله بهرام بیضایی (با درج مقالاتی در خصوص نمایش در ایران) تا پایان انتشار آن یعنی سال 1352 سهیم بودند. در این دوره موسیقیدانانی چون محمود خوشنام و زاون هاکوپیان سردبیری مجله را عهده‌دار بودند. ناشر مجله، وزارت فرهنگ و هنر ایران بود. به نظر می‌رسد در این دوره توأمان به تاریخ موسیقی ایران و غرب توجه شده است. اما تلاش گردید به علمی کردن و تئوریزه کردن موسیقی سنتی بر اساس دانش موسیقی غربی نیز پرداخته شود.

جهت دانلود شماره‌های «مجله موسیقی» اینجا را کلیک کنید.