دسته: مقالات

دکتر نیکو سرخوش

پرداختن بــه مفهومی همچون تقیه کــه از باورهای فقهی و کلامی شــیعیان اســت اقدامی خطیر به نظر می‌رسد. بنابر عرف چنیــن پژوهش‌هایی در حوزە کار متخصصانی اســت که به‌طور خاص عمری را در این راه دانش اندوختــه و به‌اصطلاح دودچراغ‌خورده‌اند. اما شاید رویکرد متفاوت این متن به تقیه توجیهی باشــد اندکی قابل‌قبول برای دست زدن به چنیــن مخاطره‌ای، رویکردی که بهانۀ خود را نه در جســتارهای فقهی که در جستارهای سیاسی ـ فلسفی و مسئله«اکنونیت» می‌یابد.

خون، قدرت و عوام‌فریبی: قتل رابرت ایمبری و تاثیر آن بر روابط آمریکا با ایران عصر پهلوی، 1924

مایکل زیرینسکی

یک قتل در خور توجه

جمعه 18 ژوئیه 1924 {در واقع 27 تیرماه 1303 /18 جولای 1924} رابرت ایمبری کنسول آمریکا در تهران که از دوستان صمیمی و مامور مخصوص آلن دالس، رئیس بخش امور خاور نزدیک وزارت خارجه بود، بی‌رحمانه به قتل رسید. ایمبری را جمعیتی برآشفته از عرق دینی که چندین نظامی ایرانی نیز در بین آنان دیده می‌شد تا سر حد مرگ کتک زدند. در هفته‌های قبل از 18 ژوئیه تظاهرات خشونت باری بر ضد بهایی‌ها صورت گرفته بود. ایمبری و ملوین سیمور آن روز برای دیدن سقاخانه‌ای در مرکز تهران رفته بودند که کانون این تظاهرات شده بود. در آن زمان می‌گفتند که یک بهایی وقتی از سقاخانه آب خورده است چون یادی از امام حسین (ع) نکرده بود، کور شده بود. او بعد از اینکه توبه کرده دوباره بینای اش را به‌دست آورده بود.

پیدایش نوروز*

در باره نوروز و پیدایش آن صدها جستار و کتاب نوشته‌اند، اما اندک کسی به پیوند آن با تمدن بابلی پرداخته است.

 بنا به اساطیر و باور سنتی، آغاز تجلیل از نوروز به پانزده هزار سال پیش برمی گردد، به روزی که جمشید شاه (ییما یا یامای هند و ایرانی) بر تخت نشست. اصطلاح “نوروز جمشیدی” از همین باور بر می‌آید. شاهان دوران معاصر نیز به مانند فتحعلی شاه قاجار تلاش می‌کردند به تقلید از جمشید در روز نوروز تاج بر سر بگذارند.

سعید امیر ارجمند

اندکی بیشتر از یک سده از سالگرد نخستین قانون اساسی ایران و متمم آن می‌گذرد. در اوائل قرن بیستم در ایران سخن رایج نه در بارهٔ «دموکراسی» بلکه در بارهٔ «مشروطیت» بودکه به حاکمیت قانون و حکومت برگزیده و پاسخ‌گوی مردم می‌انجامید. ایدهٔ قانون اساسی از راه غرب و امپراطوری عثمانی در قرن نوزدهم وارد ایران شد و از همان بدو ورود سازگاری‌اش با اسلام هم تأئید شد. در رساله‌ای با عنوان «یک کلمه» که در سال 1871 به چاپ رسید، یوسف‌خان مستشارالدوله استدلال کردکه حکومت مشروطه و دولت نمایندهٔ ملت با روح اسلام سازگار است. نظیر چنین استدلال‌هائی به‌کرّات در دوران انقلاب مشروطه مطرح می‌شد.  

دکتر رحیم خستو

«معاملات پولیتیکی ایران مملو از پریشانی و بدبختی میلیون‌ها مردم بی‌گناه است، مثل یک تئاتر بسیار منظم خوبی صورت‌پذیر می‌شود. قارئین این کتاب خواهند دید که همان اشخاص قدیمی کهنه‌پرست بلباسهای مختلف پی‌درپی در نمایشگاهان تئاتر آمده و پس از نشان دادن پرده مختصری مراجعت می‌نمایند. مثلاً یک‌دفعه ملبس به لباس وزیر شاه‌پرست شده، مرتبه دیگر به کسوت وطن‌پرستان معروف جلوه] می‌نمایند[مردمانی که در مجامع ملی و مجالس قومی دارای مقامات عالیه می‌باشند در ظرف یک روز بلکه یک ساعت به حضیض گمنامی ومحوّیت تنزل نموده…این امر راهم باید ملتفت بود که به‌استثنای قلیلی از مأمورین دولتی سایر صاحب‌منصبان و نمایندگان، همتشان منحصر به متمول گردانیدن خود دوستان خود بوده است.» (شوستر. اختناق ایران: ص 16)