دسته: دیدگاه دیگر

 دکتر رضا اکبری نوری:*

 از ماندلا چه می‌توان آموخت؟ احتمالا این مهم‌ترین پرسشی است که هر یک از ما با روبرو شدن با اسطوره‌ای با نام نلسون ماندلا مواجه می‌شویم. ماندلا که اکنون دیگر در میان ما نیست از خود چه چیز یا چیزهایی برای ما به ارث گذاشته است. با ماندلا چگونه مواجهه‌ای باید داشته باشیم. قطعا هر یک از ما در هر موقعیتی که باشیم ماندلا چیزی برای ما دارد. ماندلا به عنوان یک شخصیت با وجوه مختلف اخلاقی، انسانی، اجتماعی، سیاسی، روان‌شناختی و فلسفی و بسیاری وجوه شخصیتی دیگر، کسی نیست که بشود از آن گذشت. بنابراین باید سال‌های سال از ماندلا گفت و از ماندلا شنید و هیچ‌گاه نباید ماندلا را فراموش کرد.

اما فارغ از این که همه ما باید از ماندلا بیاموزیم، روی سخن این نوشتار با مردان سیاسی ایران است. این که مردان سیاسی چه چیزهایی می‌توانند و باید از ماندلا بیاموزند.

گفتگو با دکتر احمد بنی جمالی

گرامشی جمله مشهوری دارد و می‌گوید که «همه افراد ظاهرا روشنفکر هستند اما عده کمی از افراد کار «روشنفکر» را انجام می‌دهند یا می‌اندیشند». روشنفکری حتی از واژه تا مفهوم و محتوایش دچار مناقشه است. اینکه روشنفکر این واژه متولد عصر مدرن در معنای عام چه تعریفی دارد و چه ویژگی‌هایی را شامل می‌شود و اینکه آیا با مذهب و یا هر مضاف‌الیه دیگر می‌نشینند هنوز مورد اجماع قرار نگرفته است. از آن پیچیده‌تر اینکه روشنفکر چه واکنشی باید در مقابل سیاست داشته باشد. عده‌ای معتقدند روشنفکر به دلیل تعهد اجتماعی خود ناگزیر از اثرگذاری بر قدرت است. چون سیاست ورزی در مفهوم آرنتی شرط انسان بودن است.

دکتر رضا اکبری نوری*:

جنگ‌های ایران و روس و شکستی که ایران در برابر روسیه متحمل شد دو وضعیت را برای ذهن انسان ایرانی به وجود آورد: اول مواجه شدن بااحساس حقارت و دریافت فاصله‌ای که به ناگهان بین خود و جهانی دیگر که تا آن روز به خوبی آن را نشناخته بود و دوم پرسشی حیاتی و اساسی که این فاصله از کجا ایجاد شده است و چه باید کرد؟ به این منظور از زمان عباس میرزا که تجدد را با ایجاد سنگ بنای تازه‌ای در نیروهای نظامی ایران شروع کرد، تا قائم‌مقام و امیرکبیر که وجوه چندگانه‌ای از ترقی را در ایران به اجرا گذاشتند و کسانی چون مستشارالدوله و میرزا حسین خان سپهسالار که سودای ایجاد بنیان‌های حقوقی برای حل معضلات ایران در سر پروراند، تا رضاشاه که تجدد آمرانه خود را بر همگان تحمیل کرد و مصدق که چاره را در ملی شدن صنعت نفت دید و بسیاری دیگر تا امروز، همواره نکته‌ای انسان و جامعه ایرانی را آزرده است که مانعی جدی برای دست‌یابی به مسیری هموار به منظور دست‌یابی به توسعه بوده است.

  دکتر رضا اکبری نوری:*   

ماجرای «شِبْه» و «نما» در خوانشی از فاصله در خودِ نمایی با خودِ واقعیِ انسان و جامعه ایرانی

 زمانه‌ای که در آن زیست می‌کنیم زمانه‌ای است که با پیچیدگی‌های بسیار ما را احاطه کرده است. شاید به خاطر پیچش‌هاست که مردم نمی‌دانند و بین خود و زمانه گاه به اشتباه می‌افتند و هر چیزی را به گردن زمانه می‌گذارند. شاید از همین جاست که واژه‌هایی چون “شبه” و “شبیه” پدیدار می‌شوند و در کوران “شبه‌هاست” که واقعی‌ها گم می‌شوند و ما برای یافتن یک چیز واقعی باید زمان زیادی صرف کنیم. واقعی‌ها یا کم شده‌اند یا در لایه‌های زیرینِ آن چه که شبهِ واقعی است مدفون می‌شوند و از این جهت است که در یافتن آن‌ها با دشواری‌های فراوان روبرو هستیم. به همین منظور نیز علومی چون زبان‌شناسی، تبارشناسی و دیرینه شناسی به کمک انسان می‌آیند تا ما را قادر سازند ریشه امور را پیدا کنیم و از خلط امور جلوگیری نماییم.