برچسب: دین و سیاست

 دکتر رحیم خستو

درآمد

علی شریعتی معروف‌ترین شخصیت‌های تاریخ معاصر ایران که آثار او خوانندگان بسیاری داشته و دارد و بررسی‌های بسیار زیادی در خصوص شخصیت و آثارش صورت گرفته است و لذا در اینجا بر آن نیستیم که اندیشه های او را مبسوط مورد بررسی قرار دهیم. چرا که از یکسو احتمال تکرار مطالب خواهد بود از سوی دیگر، کثرت آثار شریعتی که عموماً محصول سخنرانی‌های اوست، مملو از مباحث متضاد و متفاوت در باب موضوعات مختلف است، که علاوه بر اینکه اجازه بررسی کامل آن را در این مقاله نمی‌دهد، پژوهشگر را در رسیدن به فهمی منسجم، در خصوص آثار او با دشواری روبرو می‌نماید.

رابطه ایران و مصر از منظر سیاست و مذهب

  نامه اندیشمندان ایرانی به محمد مرسی، رییس‌جمهور مصر که در آن او را دعوت به اتخاذ شیوه حکومتی ولایت فقیه کرده بودند، باعث سر و صدا و جنجال زیادی در فضای سیاسی ما {مصر} شد. با اینکه نمی‌توان چنین نامه‌هایی را چندان جدی گرفت، ولی به‌خاطر ایجاد شبهه و التباسی که نزد برخی رخ داده، نیاز به بحث و روشنگری در این زمینه احساس می‌شود.

قبل از ورود به موضوع به‌عنوان مقدمه به چند نکته اشاره می‌کنم؛ پرونده ایران در کل برای بعضی حساسیت برانگیز است و احساساتشان را تحریک می‌کند، زیرا تبلیغات منفی، بسیاری را قانع کرده که بهترین راه برخورد با مسئله ایران قطع رابطه و مخاصمه است. بر این اساس شعار دگرپذیری می‌تواند شامل همه کائنات و مجموعه‌ها و ملت‌ها من‌جمله صهیونیست‌ها، سوسیالیست‌ها، بودائی‌ها، آتش‌پرستان و حتی شیاطین جن و انس بشود، جز ایرانی‌ها و شیعیان، لابد از این لحاظ که از جنس دیگری و غیر از بقیه هستند و نکته آخر اینکه این تصویر شخصیتی که در اذهان برخی ایجاد شده و حداقل گفتمان رسانه‌ای مصر بر آن مبتنی است، باعث شده که به نامه به دیده تردید نگریسته شده و نسبت به نتایج و عاقبت آن مطمئن نباشند. در همین ارتباط، باید اعتراف کنم که نه می‌توانم این دیدگاه را تایید کنم و نه قادرم شک و شبهات حول آن را از بین ببرم، بلکه به نظرم مهم است که به تشریح بعضی قضایا بپردازم:

الهه نصیری

برآمدن دولت صفویه با تمایلات شیعی-صوفی، از جمله ویژگی های برجسته شکل گیری سلسله صفوی محسوب می شود. بر خلاف تصور رایج این تمایلات از آغاز تکوین خاندان صفویه به شکل مدون و یا از پیش طراحی شده مطرح نبوده‌اند، بلکه در طی تاریخ حیات صفویه شکل می‌گیرند، رشد می‌کنند، نادیده گرفته می‌شوند و یا مسخ می‌گردند.

به نظر می‌رسد، روند رشد و ظهور اندیشه های متفاوت و بعضاً متعارض مذهبی، در زمان استیلای مغول‌هاست که شدت می‌یابد. در این دوره، زمینه آزادی مذهبی بیش از گذشته فراهم می‌شود. به یک معنی مغول‌ها، استیلا گرانی بودند که بجز نگهداری خود در برابر حملات دیگران نمی‌اندیشیدند و به واسطه همین امر است که نظریات مختلف اسلامی در کنار هم اظهار وجود می‌کنند.

دکتر سعید مقیمی

چکیده

نوشتار حاضر می‌کوشد تا نقش و جایگاه علمای شیعه را در روندهای نوین برخاسته از مدرنیته و مقتضیات دوره مشروطه، مورد بررسی قرار دهد. در این راستا به جایگاه و نگرش سید حسن مدرس، توجه ویژه ای شده است، به گونه ای که پاره ای از ابعاد مقوله مورد نظر، تبیین گردد.

کلید واژه‌ها: علما، تجدد، مشروطیت، رویارویی دوگانه با مدرنیسم…