بررسی افکار سیاسی داریوش شایگان
ابوالفضل ذکائی*
داریوش شایگان به سال 1313 در شهر تهران و در خانواده‌ای مرفه دیده به جهان گشود. پدر او شیعه مذهب و به شغل بازرگانی اشتغال داشت، مادر وی نیز از اهالی سنی مذهب گرجستان بود. شایگان تحصیلات مقدماتی خود را در مدرسه سن‌لویی زیر نظر کشیش‌های فرانسوی گذراند و از آنجا با مدرنیته و شعرای فرانسوی آن مانند شارل بودلر آشنا شده و از او تأثر پذیرفت. وی در دهه 1340 با علمای شیعه همچون علامه طباطبایی و سید جلال‌الدین آشتیانی و مهدی الهی قمشه‌ای مراودات علمی- عرفانی داشت.
شایگان برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و با اخذ درجه دکترا در رشته هندشناسی در سال 1347 به ایران بازگشت و به تحقیقات خود پیرامون ادیان به‌ویژه ادیان هندی ادامه داد.
از جمله مشاغل شایگان می‌توان به تدریس در دانشگاه تهران، ریاست مرکز ایرانی مطالعه فرهنگ‌ها، همکاری با مرکز مطالعات تمدن‌ها، مدیرعامل بنیاد فرح پهلوی، ریاست مرکز مطالعات اسماعیلیه، سردبیری فصلنامه «ایران‌نامه» و همکاری با نشر «فرزان روز» اشاره داشت.
بررسی اندیشه‌های میرزا یوسف مستشارالدوله تبریزی
اسماعیل فدایی
مقدمه
میرزا یوسف خان مستشارالدوله، پسر حاجی میرزا کاظم از بازرگانان آذربایجان، از رجال سیاسی دوره قاجار، در سال 1239 قمری در شهر تبریز به دنیا آمد. وی در همان شهر به تحصیل ادبیات عرب و علوم دینی پرداخت و به زبان‌های فارسی، عربی تسلط پیدا نمود.
در جوانی به خدمت کنسولگری انگلیس درآمد و چندی بعد از آن استعفا داد و استخدام وزارت امور خارجه ایران شد. در سال 1270 به دلیل آشنایی با امور کنسولی به دستور ناصرالدین‌شاه به مدت هشت سال سرکنسول ایران در حاجی ترخان روسیه شد. چند ماه پس از بازگشت به ایران یک‌بار دیگر به آنجا اعزام شد. در این مرحله بود که به قصد دیدار از سایر نقاط روسیه به مسکو و پترزبورگ رفت. او در این دوره بر یافته‌هایش از اوضاع کشورهای اروپایی افزود. هشت سال اقامت در حاجی‌ترخان، این فرصت را برای او فراهم آورده بود که از نزدیک با نحوه اداره امور روسیه آشنا گردد.
خداپرستِ سوسیالیست
سیری در اندیشه سیاسی محمد نخشب
مهدی راستی*
درآمد: در سال‌هایی که فعالیتِ سیاسی متأثر از استبدادِ پیش از شهریور 1320 بود، نخشب و جمعی از دانش آموزان ملی‌گرا که دوره آخر دبیرستان را سپری می‌کردند به دنبال پاسخ به پرسشِ «چه باید کرد؟» برآمدند. در پاسخ به این پرسش بود که نخستین جمعیت فکری-سیاسی با مضمون و هویت ملی-مذهبی در ایران پس از شهریور 1320 شکل گرفت و دامنه این مضمون تا انقلاب اسلامی و حتی بعدتر نیز کشیده شد. این اجمال سعی دارد شکل‌گیری اندیشه سیاسی نخشب را در یک پیوستار و در سه دوره متمایز تاریخی قرار دهد و در پایان به‌گونه‌ای موجز به ایضاحِ عناصرِ کلیدیِ اندیشه سیاسی نخشب بپردازد.
آرمان‌شهر در اندیشه ایرانی
بررسی و نقد کتاب:
نویسنده: حجت‌الله اصیل
نشر نی، ویراست دوم، 1381
کاری از: سید محسن هاشمی sayyedmohsenhashemy@gmail.com
آرمان‌شهر هرچند واژه‌ای جدید در ادبیات ایرانی است، اما مفهوم آن در اندیشه سیاسی و اجتماعی و ادبیات آنان و حتی غیر ایرانیان جایگاهی بس کهن دارد. هر قوم و آیینی برای خویش آرمان‌شهرهایی دارد که بررسی آن می‌تواند به کشف یکسری ویژگی‌های مشترک بینجامد. اشتراکی که بر اساس آن همه انسان‌ها به دنبال جامعه آرمانی بوده‌اند تا نداشته‌ها و آرزو داشته‌های خود را در آنجا بیابند و حتی از آن برای اعتراض به وضع موجود استفاده کنند. منابع دین زرتشتی به‌عنوان کیش ایرانیان باستان فراوان دارد آثاری از آرمان‌شهر که در آن انسان‌ها در صفا و شادی در طبیعت و در میان نعمت‌های بی‌شمار آن زندگی می‌کنند و عمری جاودانه دارند.
فلسفه سیاسی و مفروضات سنجش ناشده
فلسفه سیاسی و مفروضات سنجش ناشده (پژوهشی در فلسفه سیاسی فارابی)
نویسنده: دکتر رضا اکبری نوری
مقدمه: دکتر حاتم قادری
انتشارات دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب
کیهان‌شناسی سیاست: (پژوهشی در نسبت سنجی فلسفه نظری و فلسفه سیاسی فارابی)
طرح مساله:
در ارتباط با اندیشه سیاسی فارابی تا کنون تحقیقات بسیار زیادی صورت گرفته است. این تحقیقات همواره نتایج مشابهی را در بر نداشته و بعضا شارحین فارابی نسبت به شرح آراء وی در مفردات و در برشمردن اندیشه‌های سیاسی وی در کلیات تحت عنوان فلسفه سیاسی دارای وفاق نیستند. تا جایی که در دو سر طیف کسانی را شاهد هستیم که فارابی را به عنوان فیلسوف سیاسی به رسمیت شناخته‌اند و در سر دیگر طیف کسانی که فارابی را در مقام یک فیلسوف سیاسی نمی‌بینند.
ماجرای «شِبْه» و «نما»
دکتر رضا اکبری نوری:*
ماجرای «شِبْه» و «نما» در خوانشی از فاصله در خودِ نمایی با خودِ واقعیِ انسان و جامعه ایرانی
زمانه‌ای که در آن زیست می‌کنیم زمانه‌ای است که با پیچیدگی‌های بسیار ما را احاطه کرده است. شاید به خاطر پیچش‌هاست که مردم نمی‌دانند و بین خود و زمانه گاه به اشتباه می‌افتند و هر چیزی را به گردن زمانه می‌گذارند. شاید از همین جاست که واژه‌هایی چون “شبه” و “شبیه” پدیدار می‌شوند و در کوران “شبه‌هاست” که واقعی‌ها گم می‌شوند و ما برای یافتن یک چیز واقعی باید زمان زیادی صرف کنیم. واقعی‌ها یا کم شده‌اند یا در لایه‌های زیرینِ آن چه که شبهِ واقعی است مدفون می‌شوند و از این جهت است که در یافتن آن‌ها با دشواری‌های فراوان روبرو هستیم. به همین منظور نیز علومی چون زبان‌شناسی، تبارشناسی و دیرینه شناسی به کمک انسان می‌آیند تا ما را قادر سازند ریشه امور را پیدا کنیم و از خلط امور جلوگیری نماییم.
طرح جنجالی ساماندهی فضای مجازی۱۴۰۰-۰۵-۰۸
افزایش شکاف طبقاتی و فقر در ایران۱۴۰۰-۰۴-۱۳
خشونت از کابل تا غزه۱۴۰۰-۰۲-۲۵
شجریان؛ یادی که گرامی است و گرامی خواهد ماند۱۳۹۹-۰۷-۱۸
زنان و عرصه سیاست در جهان و ایران۱۳۹۶-۰۴-۱۷
