پای در کوی ایران
نویسنده: حاتم قادری
ناشر: نشر علم 1392
«پای در کوی ایران» اثر جدید دکتر حاتم قادری است که به نظر با وقفه‌ای طولانی منتشر شده است. همان‌گونه که نویسنده خوش‌فکر و صاحب‌نظر این اثر یادآوری می‌کند، مباحث کتاب معطوف به حوزه مطالعات ایران است که گستره تاریخی وسیعی را با مباحثی خاص در برمی‌گیرد. این اثر بیان‌کننده دغدغه و درعین‌حال مباحث کلیدی و مهمی است که شناخت «ذهن ایرانی» و کنش سیاسی اجتماعی مردم این مرزوبوم را از سوی نویسنده مطرح می‌کند. کتاب در سه بخش تنظیم گردیده است:
فصل نخست حاصل تأملات و اندیشه‌های دکتر قادری است که در تلاش است «مهمترین گزاره های معطوف به امر سیاسی-اجتماعی» ایران را صورت‌بندی کند. ویژگی بارز و قابل‌تقدیر این مباحث نه الزاما در پذیرش و یا رد نظر نویسنده بلکه طرح مباحث مهم و تفکر برانگیزی است که در حوزه مطالعات ایران نه تنها از آن گریزی نیست بلکه به آن نیازمندیم.
این اثر بیان‌کننده دغدغه و درعین‌حال مباحث کلیدی و مهمی است که شناخت «ذهن ایرانی» و کنش سیاسی اجتماعی مردم این مرزوبوم را از سوی نویسنده مطرح می‌کند.
بخش دوم حاصل تداوم دغدغه‌های نوجوانی و جوانی نویسنده در «هم پیوندی دین و امرسیاسی» است که پس از یک توقف کوتاه در بازار سیاست او را وارد وادی اندیشه سیاسی به معنای اخص آن کرده است. همان‌گونه که نویسنده خود اذعان می‌دارد، «اندیشه سیاسی غزالی» و «مشروعیت خلافت» ره آورد تلاش او در این وادی است. در این بخش نظریات اندیشمندان مهم ایرانی-اسلامی از قرن سوم به بعد مورد توجه قرار می‌گیرد. در واقع آرای آنها در حوزه اندیشه سیاسی معطوف است به ارکان مهم قلمرو سیاسی، یعنی خلافت، سلطنت، وزارت و دبیری.
تاکید قادری بر «گفتگو» و تمایز و حتی ارجحیت آن به شکل‌های دیگر چون «پرسش و پاسخ» یا «جدل» نه تنها از جمله مباحث مطروحه در این بخش است، بلکه می‌توان آن را یکی از شاخص‌های تفکر او دانست.
نویسنده بخش سوم را چه از نظر شکلی و چه از نظر موضوع دشوارترین بخش می‌داند. این بخش پنج گفتگو با نویسنده را در بر می‌گیرد که حول مباحث مختلف تجربیات تاریخی ما همچون انقلاب اسلامی شکل گرفته است. تاکید قادری بر «گفتگو» و تمایز و حتی ارجحیت آن به شکل‌های دیگر چون «پرسش و پاسخ» یا «جدل» نه تنها از جمله مباحث مطروحه در این بخش است، بلکه می‌توان آن را یکی از شاخص‌های تفکر او دانست. «گفتگو» حتی گاه فارغ از نتیجه از منظر دکتر قادری یکی از سازوکارهای مهمی است که این امکان را فراهم می‌کند که به «کشف ذهن ایرانی» نزدیک‌تر شد. یکی از ویژگی‌هایی که نوشته‌های دکتر قادری را از دیگر آثار صاحب‌نظران و پژوهشگران ایرانی متمایز می‌کند به نظر وجود امکانی است که می‌توان آن را «گفتگو با متن» از سوی خواننده دانست و همین ویژگی خود یکی از دلایلی است که خواندن و پرداختن به آثار ایشان را ضروری می‌کند.
«و سرانجام اینکه کتاب، حاصل کاری یکجا نیست و مواد آن در چند مرحله فراهم شده است ولی به نظر نمی آید این امر خدشه ای اساسی بر دغدغه‌های انسجام بخش کتاب وارد کرده باشد. آن را می‌توان به شیوه پسامدرنها، یکجا نخواند و جداگانه و براساس ذوق و دلمشغولی خواننده علاقمند هر مرحله را از نظر گذرانید.»