بررسی اندیشههای میرزا یوسف مستشارالدوله تبریزی
اسماعیل فدایی
مقدمه
میرزا یوسف خان مستشارالدوله، پسر حاجی میرزا کاظم از بازرگانان آذربایجان، از رجال سیاسی دوره قاجار، در سال 1239 قمری در شهر تبریز به دنیا آمد. وی در همان شهر به تحصیل ادبیات عرب و علوم دینی پرداخت و به زبانهای فارسی، عربی تسلط پیدا نمود.
در جوانی به خدمت کنسولگری انگلیس درآمد و چندی بعد از آن استعفا داد و استخدام وزارت امور خارجه ایران شد. در سال 1270 به دلیل آشنایی با امور کنسولی به دستور ناصرالدینشاه به مدت هشت سال سرکنسول ایران در حاجی ترخان روسیه شد. چند ماه پس از بازگشت به ایران یکبار دیگر به آنجا اعزام شد. در این مرحله بود که به قصد دیدار از سایر نقاط روسیه به مسکو و پترزبورگ رفت. او در این دوره بر یافتههایش از اوضاع کشورهای اروپایی افزود. هشت سال اقامت در حاجیترخان، این فرصت را برای او فراهم آورده بود که از نزدیک با نحوه اداره امور روسیه آشنا گردد.
زیست دانشگاهی؟
دکتر رضا اکبری نوری:*
هرچند دانشگاه یکی از قدیمیترین نهادهای اجتماعی ما محسوب میگردد اما امروزه در جامعه، خود را در جایگاهی جدید و نوظهور میبیند. دانشگاه با نقش جدیدی روبرو شده است که در آن زمینه، سابقه چندانی برای اتکا ندارد. همچنین برای پوشاندن چهره عریان دگرگونیها کمی دچار تکرار مکررات و تأخیر شده است. دیدگاه واپس گرایانه ای بر آن حاکم شده است که باید از آن فاصله بگیرد و نگاهی دقیقتر و البته موشکافانهتر نسبت به جهانی که در آن قرار دارد داشته باشد. لذا بر اساس این واقعیت باید به دنبال شکلدهی مجدد به ماهیت و کیفیت دانشگاه مبتنی بر مدلهای مفهومی جدید و همچنین مدلهای مدیریتی نو باشیم. مفاهیم قدیمی از قبیل رابطه دانشکده – دانشجو، پژوهش، نقش دانشکده و مدیران در ساختارهای داخلی و نسبت دانشگاه با سیاست و دیگر حوزههای اجتماعی، با آهنگ و سرعت بینظیری در حال تغییر است. این موضوع در جامعه ما مصادف با زمانی است که به نظر میرسد یک نسل بهطور کامل برای ثبتنام به سمت دانشگاه هجوم آوردهاند و این موضوع بازتعریف دانشگاه را برای ما الزامآور میگرداند.
فلسفه سیاسی و مفروضات سنجش ناشده
فلسفه سیاسی و مفروضات سنجش ناشده (پژوهشی در فلسفه سیاسی فارابی)
نویسنده: دکتر رضا اکبری نوری
مقدمه: دکتر حاتم قادری
انتشارات دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب
کیهانشناسی سیاست: (پژوهشی در نسبت سنجی فلسفه نظری و فلسفه سیاسی فارابی)
طرح مساله:
در ارتباط با اندیشه سیاسی فارابی تا کنون تحقیقات بسیار زیادی صورت گرفته است. این تحقیقات همواره نتایج مشابهی را در بر نداشته و بعضا شارحین فارابی نسبت به شرح آراء وی در مفردات و در برشمردن اندیشههای سیاسی وی در کلیات تحت عنوان فلسفه سیاسی دارای وفاق نیستند. تا جایی که در دو سر طیف کسانی را شاهد هستیم که فارابی را به عنوان فیلسوف سیاسی به رسمیت شناختهاند و در سر دیگر طیف کسانی که فارابی را در مقام یک فیلسوف سیاسی نمیبینند.
روشنفکر ایرانی
گفتگو با دکتر احمد بنی جمالی
گرامشی جمله مشهوری دارد و میگوید که «همه افراد ظاهرا روشنفکر هستند اما عده کمی از افراد کار «روشنفکر» را انجام میدهند یا میاندیشند». روشنفکری حتی از واژه تا مفهوم و محتوایش دچار مناقشه است. اینکه روشنفکر این واژه متولد عصر مدرن در معنای عام چه تعریفی دارد و چه ویژگیهایی را شامل میشود و اینکه آیا با مذهب و یا هر مضافالیه دیگر مینشینند هنوز مورد اجماع قرار نگرفته است. از آن پیچیدهتر اینکه روشنفکر چه واکنشی باید در مقابل سیاست داشته باشد. عدهای معتقدند روشنفکر به دلیل تعهد اجتماعی خود ناگزیر از اثرگذاری بر قدرت است. چون سیاست ورزی در مفهوم آرنتی شرط انسان بودن است.
نه به این نمط، ترقی میسر نمیشود
دکتر رضا اکبری نوری*:
جنگهای ایران و روس و شکستی که ایران در برابر روسیه متحمل شد دو وضعیت را برای ذهن انسان ایرانی به وجود آورد: اول مواجه شدن بااحساس حقارت و دریافت فاصلهای که به ناگهان بین خود و جهانی دیگر که تا آن روز به خوبی آن را نشناخته بود و دوم پرسشی حیاتی و اساسی که این فاصله از کجا ایجاد شده است و چه باید کرد؟ به این منظور از زمان عباس میرزا که تجدد را با ایجاد سنگ بنای تازهای در نیروهای نظامی ایران شروع کرد، تا قائممقام و امیرکبیر که وجوه چندگانهای از ترقی را در ایران به اجرا گذاشتند و کسانی چون مستشارالدوله و میرزا حسین خان سپهسالار که سودای ایجاد بنیانهای حقوقی برای حل معضلات ایران در سر پروراند، تا رضاشاه که تجدد آمرانه خود را بر همگان تحمیل کرد و مصدق که چاره را در ملی شدن صنعت نفت دید و بسیاری دیگر تا امروز، همواره نکتهای انسان و جامعه ایرانی را آزرده است که مانعی جدی برای دستیابی به مسیری هموار به منظور دستیابی به توسعه بوده است.
ماجرای «شِبْه» و «نما»
دکتر رضا اکبری نوری:*
ماجرای «شِبْه» و «نما» در خوانشی از فاصله در خودِ نمایی با خودِ واقعیِ انسان و جامعه ایرانی
زمانهای که در آن زیست میکنیم زمانهای است که با پیچیدگیهای بسیار ما را احاطه کرده است. شاید به خاطر پیچشهاست که مردم نمیدانند و بین خود و زمانه گاه به اشتباه میافتند و هر چیزی را به گردن زمانه میگذارند. شاید از همین جاست که واژههایی چون “شبه” و “شبیه” پدیدار میشوند و در کوران “شبههاست” که واقعیها گم میشوند و ما برای یافتن یک چیز واقعی باید زمان زیادی صرف کنیم. واقعیها یا کم شدهاند یا در لایههای زیرینِ آن چه که شبهِ واقعی است مدفون میشوند و از این جهت است که در یافتن آنها با دشواریهای فراوان روبرو هستیم. به همین منظور نیز علومی چون زبانشناسی، تبارشناسی و دیرینه شناسی به کمک انسان میآیند تا ما را قادر سازند ریشه امور را پیدا کنیم و از خلط امور جلوگیری نماییم.
جدیدترین مطالب
رخدادها
- طرح جنجالی ساماندهی فضای مجازی۱۴۰۰-۰۵-۰۸
- افزایش شکاف طبقاتی و فقر در ایران۱۴۰۰-۰۴-۱۳
- خشونت از کابل تا غزه۱۴۰۰-۰۲-۲۵
- شجریان؛ یادی که گرامی است و گرامی خواهد ماند۱۳۹۹-۰۷-۱۸
- زنان و عرصه سیاست در جهان و ایران۱۳۹۶-۰۴-۱۷